ประวัติของบ้านดอนมูล
สถานที่ตั้ง หมู่ 8 ตำบลบ้านปวง อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน อยู่ทางทิศใต้ของอำเภอห่างจากที่ว่าการอำเภอทุ่งหัวช้างประมาณ 17 กิโลเมตร การคมนาคมใช้ทางบก โดยมีถนนสายลี้-ลำปาง และสายบ้านปวง-ทุ่งหัวช้าง โดยมีรถโดยสารผ่านทุกวัน ประชากรในหมู่บ้านเป็นคนเมืองเหนือ ภาษาที่ใช้สื่อสารกันในหมู่บ้านส่วนใหญ่ เป็นภาษาท้องถิ่น คือ ภาษาคำเมือง การนับถือศาสนาพุทธควบคู่กับการนับถือผี โดยมีวัดดอนแก้วเป็นศูนย์รวมชาวบ้าน บ้านดอนมูล การประกอบอาชีพทางการเกษตร 90% และอีก 10% ประกอบอาชีพรับราชการ รับจ้าง ทอผ้า และอื่นๆ ประชากรในหมู่บ้านมีทั้งหมดจำนวนครอบครัว 167 ครอบครัว อาณาเขตติดต่อของหมู่บ้าน คือ ทิศเหนือ อาณาเขตติดต่อกับ เขตป่า หมู่ 6 บ้านแม่ปันเด็ง ทิศตะวันออก อาณาเขตติดต่อกับ บ้านสันดอนฮอม ต.บ้านปวง ทิศใต้ อาณาเขตติดต่อกับ บ้านปวง ต.บ้านปวง ทิศตะวันตก อาณาเขตติดต่อกับ บ้านฆ้องคำ ต.บ้านปวง ประวัติการจัดตั้งหมู่บ้าน เดิมเป็นป่า และปางควายของบ้านปวง หมู่ 7 ในปัจจุบัน และได้มานอนแรมเลี้ยงควายและมีการถางป่าเพื่อทำเป็นไร่ปลูกข้าวสาลี ปลูกฝ้าย ปลูกพริก และถางป่าเอาตามใจชอบ ตามกำลังของตนเองที่จะเอามากเอาน้อยโดยไม่ต้องไปจากใครการทำนาก็ไม่ค่อยได้ผลดีทำให้ข้าวไม่พอกินต้องขุดกินหัวเผือก กินก๋อยแทนข้าว การทำนาอาศัยน้ำจากน้ำปวง โดยมีการทำฝายกั้นน้ำแต่น้ำไม่พอใช้ก่อนการทำการเกษตรทำให้ข้าวตาย และกระต่ายกินข้าวเป็นส่วนใหญ่ทำให้ข้าวไม่พอกิน สมัยนั้นไม่มีรถจักรยาน ต้องเดินด้วยเท้าไปติดต่อกับหมู่บ้านอื่นๆ ครอบครัวเดิมที่ย้ายมานอนแรมเลี้ยงวัว เลี้ยงควาย ที่มาจากบ้านปวงทั้งหมดประมาณ 10 คน เริ่มมาตั้งเป็นหมู่บ้านดอนมูลเมื่อประมาณปี 2456 รวมถึงปัจจุบันเป็นเวลา 87 ปี บุคคลที่เริ่มมาบุกเบิกและตั้งชื่อเป็นบ้านดอนมูลคือ นายอ้าย หล้าวิชัย (ย้ายมาจากบ้านปวงตั้งแต่ยังเด็ก) นายหนานคำ /นางเต้า /นายอินแก้ว/นายหล้า/ นายพิจัย / นายอินต๊ะ / นายนนท์ / นายปิง / นายมามุย / นายธิ / นายดาว / นายตั๋น ประวัติชาติพันธุ์ ชาวบ้านเริ่มแรกเป็นชาวลั๊วะ และแจ๊ะ มาจาอำเภอเถิน จังหวัดลำปาง อำเภอแม่สะเรียงและอำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่มาแสวงหาที่ทำกิน และทำเลี้ยงสัตว์ และหลบหนีภัยสงคราม แต่ปัจจุบันชาวบ้านดอนมูลเรียกตัวเองว่า คนเมือง จากประวัติการจัดตั้งหมู่บ้านพอสันนิฐานว่า บุคคลเหล่านี้ คือ นายหนานคำ / นางเต้า / นายอินแก้ว / นายหล้า / นายพิจัย / นายอินต๊ะ / นายนนท์ / นายปิง / นายมามุย / นายธิ / นายดาว / นายตั๋น เป็นต้นกำเนิดหมู่บ้านดอนมูล โดยมาอาศัยเลี้ยงวัว เลี้ยงควาย อยู่หัวไร่ปลายนา แล้วเกิดหมู่บ้านขึ้นเป็นบ้านดอนมูล ประเพณี และวัฒนธรรม ศาสนาที่นับถือ คือ ศาสนาพุทธควบคู่ไปกับการนับถือผี ประเพณีดั้งเดิมที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำหมู่บ้าน โดยมีวัดดอนแก้วเป็นศูนย์กลางมีประเพณีที่ได้รับสืบทอดมาดังนี้ 1. ประเพณีเลี้ยงผีปู่ย่า จะทำกันเมื่อเดือน 9 ออก 1 ค่ำ (เดือนพฤษภาคม) 2. เลี้ยงผีประจำหมู่บ้าน จะทำการเลี้ยงปีละ 2 ครั้ง ช่วงเดือน 5 ออก 5 ค่ำ (มกราคม) และเดือน 9 ออก 9 คำ (พฤษภาคม) 3. การเลี้ยงผีเจ้าพ่อปันมะหาด (การเลี้ยงผีศาลเจ้าประจำตำบล) จะกระทำเฉพาะคนเมืองเท่านั้น ชาวกะเหรี่ยงไม่เข้าร่วมทำเมื่อเดือน 9 ออก 9 ค่ำ (พฤษภาคม) ของทุกปี 4. การเลี้ยงผีเหมือง ผีฝาย จะกระทำช่วงฤดูกาลเพาะปลูก 5. การเลี้ยงผีไร่ ผีนา จะกระทำช่วงหลังฤดูกาลเก็บเกี่ยวพืชผลทางการเกษตร 6. ทานข้าวใหม่ (ทดแทนบุญคุณข้าว) จะทำช่วงเดือน 4 เป็ง ประมาณปลายเดือนมกราคมของทุกปีจะมีการถวายข้าวใหม่ ข้าวหลาม ทำบุญตักบาตรที่วัดดอนแก้ว 7. ฉลากพัตร จะมีขึ้นทุกเดือน 12 (กันยายน) ที่วัดดอนแก้ว 8. ประเพณีทานข้าวสังฆ์ (อุทิศส่วนกุศลให้กับคนตาย) จะมีการทำบุญครบ 100 วัน 1 ปี หรือ 3-5 ปี ด้านการปกครอง 1. นายอ้าย ใจต๊ะ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก อยู่ประมาณ 10 ปี 2. นายก้อนแก้ว เตชะนา เป็นผู้ใหญ่บ้านคนที่ 2 อยู่ประมาณ 13 ปี 3. นายสุทา สิงห์มะโจ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนที่ 3 อยู่ประมาณ 10 ปี 4. นายบุญทา ใจต๊ะ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนที่ 4 อยู่ประมาณ 10 ปี 5. นายบุญธรรม อินมณี เป็นผู้ใหญ่บ้าและได้รับการคัดเลือกให้เป็นกำนันบ้านปวง ด้านเศรษฐกิจ ในอดีตจะประกอบอาชีพทางการเกษตรแบบพอเลี้ยงชีพ เช่น ปลูกข้าวนาดำ ข้าวไร่ เลี้ยงสัตว์ หาของป่าไว้กิน ตั้งแต่ปี 2528 ชาวบ้านเริ่มปลูกถั่วลิสงไว้ขายเพื่อหาเงินมาเลี้ยงชีพในปัจจุบันชาวบ้านปลูกถั่งลิสง ข้าวนา กระเทียม หอมแดง ลำไย มะม่วง เพื่อไว้ขายซึ่งมีพืชผลเติบโตขึ้นมาผลผลิตมากทำให้เกษตรกรเดือดร้อน ราคาผลผลิตทางการเกษตรตกต่ำ ในปี 2539 แรงงานสตรีในหมู่บ้านเริ่มประกอบอาชีพทอผ้าไหมยกดอก ซึ่งมีสถานที่ติดต่อทำผ้าไหมยกดอกมี 3 แห่ง ซึ่งตั้งอยู่หมู่ที่ 9 บ้านสันดอนฮอม ต.บ้านปวง อ.ทุ่งหัวช้าง จ.ลำพูน และได้รับการสนับสนุนจากการศึกษานอกโรงเรียนที่มีกี่ทอผ้ามาให้การทอผ้าไหมยกดอกได้รับความสนใจจากสตรีภายในหมู่บ้านและภายในตำบล การทอผ้าไหมยกดอก ได้รับรายได้ให้กับชาวบ้านได้จำนวนมากในแต่ละปี และยังสามารถแก้วไขปัญหาความยากจนและการอพยพแรงงานจากชนบทเข้าเมืองได้มาก ด้านการดูแล และการจัดการป่า การดูแลและการจัดการป่าไม้หมู่บ้านดอนมูล เคยมีการรวมกลุ่มกับบ้านปวง บ้านล้อง บ้านใหม่ บ้านหนองกอก บ้านห้วยปิง เป็นเครือข่ายการจัดการทรัพยากร เริ่มแรกมีโครงการพัฒนาสมบูรณ์แบบเป็นแกนนำและต่อมาในปี 2535 ทางมูลนิธิพัฒนาศักยภาพชุมชนได้มาสานงานต่อ การกระทำในหมู่บ้านร่วมกันอนุรักษ์ป่าผืนนั้นไว้ร่วมกัน ในปลายปี 2541 ชาวบ้านร่วมกับหน่วยการจัดการต้นน้ำของการป่าไม้และโครงการชุมชนอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ องค์การแคร์ประเทศไทยและมูลนิธิรักษ์ไทยร่วมกันจะจัดการการป่าและการดูแลป่า ชาวบ้านปวงได้ร่วมกันทำแนวป้องกันไฟป่าในเขตป่าของหมู่บ้าน

1.ชื่อโครงการ ก่อสร้างศาลาการเปรียญ

2. ผู้รับผิดชอบโครงการ เจ้าอาวาสวัดบ้านใหม่

3. หลักการและเหตุผล

เนื่องด้วยวัดบ้านใหม่ ตั้งอยู่ หมู่ 6 บ้านใหม่ ตำบลบ้านปวง อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูนเป็นวัดที่ตั้งอยู่ในเขตชนบทห่างไกล ได้ทำการก่อสร้างศาลาการเปรียญขึ้น เนื่องจากวิหารหลังเก่าที่ชาวบ้านช่วยกันก่อสร้างนั้นคับแคบ เกิดการชำรุดทรุดโทรมไปมากเกรงจะเกิดอันตรายแก่ศรัทธาผู้มาทำบุญ ทางคณะกรรมการหมู่บ้านใหม่จึงช่วยกันเพื่อก่อสร้าง ศาลาการเปรียญธรรมขึ้นมา ซึ่งยังขาดวัสดุอุปกรณ์ในการก่อสร้างอีกจำนวนมาก และทางคณะกรรมการหมู่บ้านได้ระดมทุนเพื่อสมทบการก่อสร้าง เช่น ทอดผ้าป่า และเชิญชวนร่วมทำบุญเนื่องในงานวันสำคัญทางศาสนาต่าง ๆ และบางส่วนก็ขอให้ชาวบ้านมาร่วมกันทำงาน ในระหว่างการก่อสร้างนั้นทางวัดได้ใช้กุฏิ เพื่อใช้ในการประกอบกิจกรรมทางศาสนา จึงทำให้คับแคบปละไม่เป็นระเบียบเรียบร้อย และคงต้องใช้เวลายาวนานจนกว่าจะสร้างเสร็จ จึงใคร่ขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากท่านช่วยอนุเคราะห์ตามความเหมาะสม เพื่อให้ได้ประมาณในการสมทบการก่อสร้างตามแผนงานโครงการต่อไป
4. วัตถุประสงค์
4.1 เพื่อใช้ในการประกอบกิจกรรมทางศาสนา
4.2.เพื่ออบรมศีลธรรมให้แก่เยาวชน
4.3.เพื่อเป็นจุดศูนย์รวมในการประกอบกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชน
5. สถานที่ดำเนินการ วัดบ้านใหม่ หมู่ที่ 6 บ้านใหม่ ตำบลบ้านปวง อำเภอทุ่งหัวช้าง

จังหวัดลำพูน
6. ระยะเวลาดำเนินการ เริ่มก่อสร้าง 6 มีนาคม 2552
7. วิธีการตำเนินการ
7.1 จัดหาแบบแปลนประมาณราคา
7.2 เสนอคณะกรรมการวัดบ้านใหม่เห็นชอบ
7.3 เสนอโครงการขอรับการสนับสนุนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
7.4ทำการก่อสร้างด้วยงบประมาณของวัด
7.5จัดหาทุนสมทบในโอกาสต่าง
8. ผลที่คาดว่าจะได้รับ
8.1 มีศาลาการเปรียญใช้ประกอบกิจกรรมทางศาสนา
8.2 ส่งเสริมกิจกรรมทางศาสนา
8.3 สร้างความสามัคคีและความเข้มแข็งของชุมชน จึงขอขอบอกบุญเชิญชวนผู้ใจบุญทั้งหลาย ได้โปรดร่วมทำบุญตามจิตศรัทธา เพื่อสมทบทุนก่อสร้างศาลาการเปรียญในครั้งนี้โดยพร้อมเพรียงกัน ขออำนาจแห่งกุศลทานมัย อันเป็นอจินไตยเขต ทั้ง 4 ประการ คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ปฏิภาณ ธนสารสมบัติ จิรัฏฐิติ วิรุฬหิ ไพบูลย์พูนผลตลอดทุกทิพาราตรีกาลเทอญ
ร่วมทำบุญทางธนาคารได้ที่ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ชื่อบัญชี กองทุนเงินวัดบ้านใหม่ ม.6 เลขบัญชี 247-2-75235-9 หรือติดต่อที่

เจ้าอาวาสวัดบ้านใหม่ เจ้าอธิการไมตรี ฐานวโร 081-1695-199 ผู้ใหญ่บ้าน นายสุรชัย ไทยใหม่ 086-1987-308

มัคคทายกวัด นายอุ้ย ตาปัน 085-7145-138

ประวัติวัดบ้านใหม่ วัดบ้านใหม่ ตั้งอยู่ที่บ้านใหม่ หมู่ที่๖ ตำบลบ้านปวง อำเภอทุ่งหัวช้าง จังหวัดลำพูน สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ ๓ ไร่ ๑ งาน อาคารเสนาสนะประกอบด้วย วิหาร กุฏิสงฆ์ ศาลาเอนกประสงค์ วัดบ้านใหม่ สร้างเมื่อ พ.ศ.๒๕๑๘ การบริหารและการปกครอง มีเจ้าอาวาสเท่าที่ทราบนามดังนี้
รูปที่ ๑ พระทองอิน พ.ศ.๒๕๒๐-๒๕๒๑
รูปที่ ๒ พระคำ พ.ศ.๒๕๒๑-๒๕๒๒
รูปที่ ๓ พระอุทัย พ.ศ.๒๕๒๒-๒๕๒๓
รูปที่ ๔ พระบุญมี พ.ศ.๒๕๓๑-๒๕๓๒
รูปที่ ๕ พระอธิการพรหมา พ.ศ.๒๕๒๑-๒๕๒๒
รูปที่ ๖ เจ้าอธิการไมตรี ฐานวโร พ.ศ.๒๕๔๒-ปัจจุบัน
สามเณร มี ๓ รูป คณะศรัทธา ๕๐ หลังคา
คณะกรรมการมีดังนี้
ผู้ใหญ่บ้าน นายสุรชัย ไทยใหม่ ๐๘๖-๑๙๘๗๓๐๘
มัคทายก นายอุ้ย ตาปัน ๐๘๕-๗๑๔๕๑๓๘ ไวยาวัจกร
นายจันทร์ แก้วหนัก ๐๘๐-๗๖๙๗๐๖๓
นายเปี้ย ทาธิ นายอินตา วันใจ นายอิ่น แก้วหนัก นายดวง อุตตะแก้ว นายบุญยัง เต็บสิงห์แก้ว นายวิชิต อินกันหา นายเจริญ วันใจ นายคงเดช หมื่นต๊ะ นายเดชา แก้วหนัก นายชุม วงค์จันทร์ นายจิรเดช แก้วหนัก นายสีวร สิทธิยะ นายแสง ตาปู นายสายัณห์ แก้วหนัก นางเทียนคอย ไทยใหม่ นางจันทร์หอม จุมภูทัน นายชัยพร จี๋วิคำ นางกิ่งดาว วันใจ นายนิมิตร หมื่นต๊ะ

เสนาสนะของวัดบ้านใหม่ที่ชำรุด ทรุดโทรม จำเป็นต้องสร้างด่วนคือ
๑. ห้องน้ำ จำนวน ๑ หลัง ๑๐ ห้อง -แบ่งเป็น ห้องน้ำหญิง ๕ ห้อง -ห้องน้ำชาย ๕ ห้อง
๒. หอระฆัง จำนวน ๑ หลัง ยังไมมีงบประมาณ
๓. วิหารเป็นวิหารหลังเล็กๆที่ชาวบ้านร่วมแรงร่วมใจกันสร้างด้วยแรงศรัทธาเป็นวิหาร เสาไม้ ตอนนี้ก็ชำรุดทรุมโทรมเป็นอย่างมาก ปลวกก็กินเสาเกือบจะขาดแล้วและก็ ขึ้นไปกินไม้เครื่องอุปกรณ์ช่วงบนด้วยเช่น ขื่อ แป ปล่อยทิ้งไว้นานๆก็จะเป็น อันตรายต่อศรัทธาญาติโยมที่มาร่วมทำบุญ
๔. ศาลาการเปรียญตอนนี้ก็กำลังก่อสร้างอยู่ เพื่อรองรับการประกอบศาสนกิจ เพราะถ้า สร้างศาลาการเปรียญเสร็จแล้ว ก็จะทำการสร้างวิหารใหม่แทนวิหารหลังเก่าที่ชำรุด ทรุมโทรมเป็นอย่างมาก
๕. อื่นๆ เช่น - ถ้วย ช้อน จาน แก้ว อุปกรณ์เครื่องครัวต่างๆที่ทางวัดยังขาดอีก มาก -เครื่องดนตรีสำหรับแห่เครื่องไทยทานทางภาคเหนือ ประกอบด้วย กลองยาว ฉาบ ฆ้อง -พัดลม หลอดไฟ สำหรับติดตั้งในศาลาการเปรียญ

จึงขอเจริญพรบอกบุญมายังท่านผู้มีจิตศรัทธาทุกท่านร่วมทำบุญตามแต่กำลังศรัทธา เพื่อร่วมสบทบทุนสร้างถาวรวัตถุถวายไว้ในบวรพระพุทธศาสนาต่อไปขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย จงบันดาลให้ทุกๆท่านและครอบครัว จงประสพความสุขความเจริญ และขอให้ท่านเจริญไปด้วย จตุรพิธพรชัย ๔ ประการ มี อายุ วรรณะ สุขะ พละ ปฏิภาณ ธนสารสมบัติทุกๆท่านด้วยเทอญ